Jednym z podstawowych praw wspólnika spółki jest sprzedaż udziałów w spółce. To prawo nie może zostać wyłączone w umowie spółki, a wspólnicy mogą swobodnie zarządzać posiadanymi udziałami, w tym także możliwe jest przeprowadzenie sprzedaży udziałów. W jaki sposób można to zrobić i jakie są konsekwencje? Wyjaśniamy w poniższym artykule.
Należy podkreślić, że sprzedaż udziałów w spółce a sprzedaż spółki, to nie są te same czynności. Są to dwie różne sytuacje, które wymagają podjęcia innych czynności cywilnoprawnych, a w ich efekcie dochodzi do różnych skutków dla spółki.
W przypadku sprzedaży udziałów w spółce z o.o konieczne jest zarejestrowanie spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Jest to wymagane, ponieważ zbycie udziałów może odbyć się tylko w przypadku udziałów z zarejestrowanego zakładu kapitałowego.
Art. 180. [Zbycie udziału]
§ 1. Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
§ 2. W przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, zbycie przez wspólnika udziałów jest możliwe również przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Sprzedaż udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest możliwa, gdy spełnione są określone warunki. Przede wszystkim, umowa spółki musi dopuszczać możliwość zbycia udziałów. Umowa spółki może również przewidywać prawo pierwszeństwa nabycia udziałów przez pozostałych wspólników, co oznacza, że wspólnicy mają pierwszeństwo w nabyciu oferowanych udziałów przed ich sprzedażą osobom trzecim. W przypadku, gdy umowa spółki zawiera ograniczenia dotyczące zbywalności udziałów np. wymóg uzyskania zgody od pozostałych wspólników lub organów spółki, konieczne jest stosowanie się do tych reguł.
Sprzedaż udziałów powinna być dokonana w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, zgodnie z Kodeksem spółek handlowych. W sytuacjach, gdy umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, możliwe jest zbycie udziałów przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym, z użyciem kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego lub podpisu osobistego. Ważne jest także, aby sprzedaż nie naruszała przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, co może być istotne w przypadku spółek o dużym udziale rynkowym.
Sprawdź, na czym polega bezpodstawne wzbogacenie.
Należy pamiętać także o ograniczeniach wynikających z przepisów szczególnych. Mogą one mieć zastosowanie np. w przypadku sprzedaży udziałów w spółce będącej właścicielem nieruchomości na rzecz cudzoziemca, co może wymagać uzyskania zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Dodatkowe ograniczenia mogą również wynikać z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów – szczególnie w odniesieniu do przejęć spółek o dużym udziale w rynku.
Umowa spółki może ponadto przewidywać, że zbycie udziałów wymaga zgody innych wspólników lub określonego organu, np. zarządu czy rady nadzorczej. W takich przypadkach zgoda musi być udzielona na piśmie, a jej brak może zablokować transakcję – chyba że sąd rejestrowy, na wniosek wspólnika, uzna brak zgody za bezzasadny i wyrazi zgodę zastępczą (Art. 182 §3 KSH).
Możliwe są również inne ograniczenia, np. prawo pierwokupu przysługujące pozostałym wspólnikom lub zastrzeżenie, że udziały nie mogą być zbyte przed upływem określonego terminu albo bez spełnienia określonego warunku. Prawo pierwszeństwa może również wpływać na warunki sprzedaży i zbycia udziałów, gdy są one obciążone umowami lub innymi ograniczeniami. Wszystkie tego typu ograniczenia muszą wynikać z umowy spółki, jako że mają charakter umowny, a nie ustawowy.
Dowiedz się także, jak przebiega ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Taka umowa sprzedaży udziałów ma wiele zalet. Przede wszystkim chroni prawnie obie strony umowy sprzedaży udziałów. Notariusz jest niezależnym świadkiem, który potwierdza autentyczność podpisów i tożsamości nabywającego i zbywającego. Dzięki temu zyskujemy pewność, że umowa jest ważna. Notariusz sporządza akt notarialny, czyli dokument publiczny, który ma moc prawną przed sądem. Dzięki umowie poświadczonej notarialnie możliwe jest uznanie prawomocności przez instytucje takie jak banki, urzędy i sądy.
Umowa sprzedaży udziałów powinna być starannie skonstruowana, aby zapewnić jej skuteczność prawną oraz ochronę interesów obu stron transakcji. Jakie kluczowe elementy powinna zawierać umowa sprzedaży udziałów?
Prawidłowo skonstruowana umowa sprzedaży udziałów jest kluczowa dla bezpieczeństwa transakcji i uniknięcia potencjalnych sporów. Warto skonsultować się z prawnikiem lub radcą prawnym, aby upewnić się, że wszystkie niezbędne elementy zostały uwzględnione.
Po zawarciu umowy sprzedaży udziałów należy zawiadomić spółkę o przejściu udziałów na nowego wspólnika. Zawiadomienie spółki jest konieczne, aby spółka mogła zarejestrować nowego wspólnika w swoich księgach i dokonać niezbędnych zmian w swoich dokumentach. Należy pamiętać, że zawiadomienie spółki musi być dokonane w formie pisemnej i powinno zawierać wszystkie niezbędne informacje o nowym wspólniku.
Aby możliwa była sprzedaż udziałów w spółce z o.o., konieczne będzie wykonanie kilku kroków. Są to:
Należy pamiętać, że do zbycia udziałów konieczna będzie pisemna forma z podpisami notarialnie poświadczonymi. O tym, co powinna zawierać umowa sprzedaży udziałów, dowiesz się z dalszej części artykułu.
Do sprzedaży udziałów konieczne jest określenie, ile dokładnie są warte. Może się to okazać nieco problematyczną kwestią, ponieważ strony posiadają właściwie dowolność w ustaleniu ceny końcowej. Należy jednak pamiętać, że sprzedaż udziałów w spółce wiąże się z zapłatą podatku od czynności cywilnoprawnych.
Jest kilka metod, które pozwolą na określenie wartości rynkowej udziałów. Pierwsza z nich to metoda majątkowa, która pozwala na określenie wartości spółki i jej poszczególnych udziałów. Ta metoda opiera się na ocenie aktywów spółki, które korygowane są do wartości rynkowej.
Kolejna jest metoda porównawcza, która polega na porównaniu danej spółki z inną spółką. Aby takie porównanie było mierzalne, obie spółki powinny być z tej samej branży, mieć podobną strukturę i stopień zaawansowania działalności. Aby skorzystać z tej metody, konieczne jest skorzystanie z upublicznionych danych o podmiocie, a sama metoda porównawcza jest raczej dodatkowym, pomocniczym narzędziem używanym do wyceny.
Następną metodą, której często używa się do wyceny, jest metoda dochodowa. Charakteryzuje ją bazowanie na prognozowanych strumieniach dochodów ekonomicznych. To oznacza, że od tego, ile można na danej spółce zarobić, uzależnia się wartość rynkową spółki. Należy jednak podkreślić, że taka metoda wyceny nie jest dokładna, ponieważ bazuje jedynie na umownych szacunkach. Nie wszystkie aspekty są łatwe do przewidzenia. Aby dokonać prawidłowej i adekwatnej wyceny udziałów spółki, dobrym pomysłem może okazać się skorzystanie z usług biegłego, doradcy finansowego lub audytora.
Sprzedaż udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się z obowiązkami podatkowymi. Należy pamiętać, że sprzedaż udziałów podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a także podatkiem dochodowym. Nabywca udziałów musi złożyć deklarację podatkową i zapłacić podatek w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy sprzedaży. Sprzedawca udziałów musi również złożyć deklarację podatkową i zapłacić podatek dochodowy od uzyskanej ceny sprzedaży. Trzeba więc mieć na uwadze, że obowiązki podatkowe mogą różnić się w zależności od indywidualnej sytuacji, dlatego przedtem warto skonsultować się np. z doradcą podatkowym.
Przeczytaj również: Zniesienie współwłasności nieruchomości — jak przeprowadzić zniesienie współwłasności przy braku zgody?
