Pracując w specyficznym środowisku pracy, pracownik czasami jest narażony na różne szkodliwe warunki. Narażenie na szkodliwe warunki może wynikać ze sposobu wykonywania pracy, co może prowadzić do nieprzyjemnych sytuacji, wśród których może wystąpić choroba zawodowa – odszkodowanie w takim przypadku jest jednak możliwe do uzyskania. Komu ono przysługuje i jak otrzymać odszkodowanie za chorobę zawodową od pracodawcy? Dowiesz się tego z poniższego artykułu.
Są zawody, przy których wykonywaniu występuje większe ryzyko niż przy innych, częściej spotykanych pracach. Sposób wykonywania pracy może wpływać na ryzyko wystąpienia chorób zawodowych. Takie zawody, przy których wykonywanie ich może być źródłem czynników szkodliwych dla zdrowia. Może się to również wiązać ze sposobem wykonywania jakiejś pracy. Do takich zawodów należą m.in. strażacy, spawacze, górnicy, a nawet nauczyciele.
W jaki sposób zagrożeni są nauczyciele? Nauczyciel może wydawać się nieoczywistym zawodem, a jednak również niesie za sobą zagrożenia. Główne choroby, które grożą nauczycielom to choroby narządów głosowych. Co roku więc odnotowuje się nawet kilkaset przypadków nauczycieli ubiegających się o odszkodowanie za chorobę zawodową od pracodawcy.
W 2009 roku zostało wydane Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych. Rozporządzenie zawiera wykaz chorób zawodowych, które kwalifikują się do odszkodowania. Zostało w nim określone, jakie choroby kwalifikują się jako choroby zawodowe i jaki okres upoważnia do ubiegania się o odszkodowanie po zakończeniu pracy. Choroby zawodowe są określone w wykazie chorób zawodowych, a ich związek ze szkodliwymi czynnikami w miejscu pracy jest kluczowy dla uzyskania odszkodowania. Zawiera również sposób i tryb postępowania, jaki obowiązuje przy zgłoszeniu, rozpoznawaniu i stwierdzaniu chorób zawodowych. Określa też jakie podmioty mogą rozpoznawać choroby zawodowe.
Zakres chorób, za jaki można otrzymać odszkodowanie, jest dość szeroki. Aby poznać dokładny wykaz wraz z okresem, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej po zakończeniu pracy w narażeniu zawodowym, warto sprawdzić treść całego rozporządzenia Rady Ministrów. Najdłuższy okres wynosi 10 lat w określonych przypadkach, w niektórych natomiast jest informacja, że nie można określić dokładnie takiej daty. Niektóre choroby z tej listy mogą nie być bardziej powszechne i właśnie dlatego, możliwe problemy zdrowotne diagnozuje lekarz medycyny pracy. W przypadku podejrzeń, że Twoje problemy zdrowotne mogą być wynikiem pracy, którą wykonujesz, powinieneś zgłosić się do specjalisty, który pomoże Ci ustalić, czy kwalifikują się one do choroby zawodowej.
Jeśli istnieje podejrzenie występowania choroby zawodowej, może to zostać zgłoszone do odpowiedniego organu. Rozporządzenie określa organy, którym można to zgłosić:
właściwemu państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu, granicznemu inspektorowi sanitarnemu, wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu,
właściwemu komendantowi wojskowego ośrodka medycyny prewencyjnej lub wojskowemu inspektorowi sanitarnemu wojskowego ośrodka medycyny prewencyjnej.
Konieczne jest również zgłoszenie tej informacji we właściwym okręgowym inspektoracie pracy. Jego właściwość jest ustalana “według miejsca, w którym praca jest lub była wykonywana przez pracownika, gdy dokumentacja dotycząca narażenia zawodowego jest gromadzona w tym miejscu, a w przypadku braku takiej możliwości – według miejsca, na terenie którego było ostatnie narażenie zawodowe”.
Do odpowiedniego organu podejrzenie o chorobie zawodowej może zgłosić:
pracodawca konkretnego pracownika,
lekarz lub lekarz stomatolog, który podczas wykonywania swojego zawodu, stwierdził, że istnieje podejrzenie o występowaniu choroby zawodowej (nie ma znaczenia specjalność lekarska),
pracownik lub były pracownik (według czasu określonego w rozporządzeniu), pracownik obecnie zatrudniony może zgłosić podejrzenie poprzez kontakt z lekarzem, który sprawuje nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną.
Pracodawca ma nałożony na siebie obowiązek zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej. Tego zgłoszenia dokonuje się poprzez określony formularz, jednak w przypadku, kiedy choroba ma bardzo szybki przebieg lub jeśli była ona przyczyną zgonu pracownika, możliwe jest zgłoszenie w formie telefonicznej.
W przypadku podejrzenia choroby zawodowej, zarówno pracownik, jak i pracodawca mają obowiązek zgłoszenia tego faktu do odpowiedniego organu. Po zgłoszeniu, organ ten wszczyna postępowanie administracyjne, które obejmuje przeprowadzenie szczegółowych badań oraz wydanie orzeczenia lekarskiego. Orzeczenie to określa, czy istnieją podstawy do rozpoznania choroby zawodowej. Następnie wydawana jest decyzja administracyjna, która stwierdza chorobę zawodową lub brak podstaw do jej stwierdzenia. Proces ten jest kluczowy, aby pracownik mógł ubiegać się o odpowiednie świadczenia z tytułu choroby zawodowej.
Dowiedz się również, jak otrzymać odszkodowanie za zwolnienie z pracy.
Stwierdzenie choroby zawodowej to proces, który wymaga współpracy między pracownikiem, pracodawcą oraz odpowiednimi organami. Pierwszym krokiem jest zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej. Może to zrobić pracownik, pracodawca lub lekarz, który zauważył objawy mogące wskazywać na chorobę zawodową. Po zgłoszeniu pracownik jest kierowany na badania do lekarza medycyny pracy. Lekarz ten przeprowadza szczegółowe badania, analizując historię zawodową pacjenta oraz warunki pracy.
Jeśli wyniki badań potwierdzą podejrzenie choroby zawodowej, lekarz wystawia orzeczenie, które jest podstawą do dalszych działań. W dalszej kolejności orzeczenie jest przekazywane do właściwego inspektora sanitarnego, który dokonuje ostatecznej weryfikacji i stwierdza chorobę zawodową. W przypadku pozytywnej decyzji pracownik może ubiegać się o odpowiednie świadczenia, w tym o jednorazowe odszkodowanie za chorobę zawodową od pracodawcy.
Dowiedz się również, jak złożyć wniosek o przymusowe leczenie psychiatryczne.
Kiedy już choroba zawodowa zostanie rozpoznana i stwierdzona przez odpowiedni organ, taki pracownik może uzyskać różne świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Jednorazowego odszkodowania uprawnieni mogą ubiegać się o odszkodowanie w przypadku choroby zawodowej. Należy jednak pamiętać, że niektóre z nich wymagają dodatkowych procedur. Poniżej prezentujemy listę świadczeń, o które możesz się ubiegać.
To świadczenie przysługuje pracownikom, którzy w wyniku choroby zawodowej lub przez wypadek w pracy nie są w stanie wykonywać swoich obowiązków w pracy. Zasiłek chorobowy przysługuje już od pierwszego dnia niezdolności do pracy. W przypadku choroby zawodowej zasiłek chorobowy wynosi całość podstawy wymiaru. Co ważne – zasiłek chorobowy ma limit czasowy. Kiedy miną 182 dni, wliczając w to dni robocze i dni wolne od pracy, zasiłek przestaje przysługiwać.
To świadczenie, które przysługuje pracownikowi, który wykorzystał przysługujący zasiłek chorobowy, a nadal nie jest zdolny do pracy. Tak samo jak przy zasiłku chorobowym, wysokość świadczenia wynosi 100% podstawy wymiaru. Świadczenie rehabilitacyjne odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia i powrotu do zdrowia pracownika. Tutaj jednak czas przysługiwania jest dłuższy – maksymalny wymiar dla pracownika ze stwierdzoną chorobą zawodową to nie więcej jak 12 miesięcy.
To świadczenie jest przeznaczone dla pracowników, którzy w efekcie choroby zawodowej nabawili się uszczerbku na zdrowiu. Naruszenie sprawności organizmu może być podstawą do przyznania jednorazowego odszkodowania. Jeśli chodzi o rodzaje uszczerbku, możemy je podzielić na dwa rodzaje. Stały uszczerbek na zdrowiu, mówimy o nim w sytuacji, kiedy pracownik doznał naruszenia sprawności organizmu z brakiem perspektyw na poprawę. Drugim rodzajem jest długotrwały uszczerbek na zdrowiu, który określa stan, w którym dochodzi do naruszenia sprawności organizmu, jednak nie jest on permanentny. Upośledzenie czynności organizmu może prowadzić do trwałych ograniczeń zdrowotnych, a więc nie można wykluczyć, że stan pracownika ulegnie poprawie po jakimś czasie.
Jest to świadczenie, które przysługuje osobom z najbliższej rodziny pracownika, który zmarł w wyniku wystąpienia choroby zawodowej. Wysokość jednorazowego odszkodowania przysługującego małżonkowi lub innym członkom rodziny zmarłego ubezpieczonego jest różna w zależności od procentowego uszczerbku na zdrowiu oraz liczby uprawnionych. Członek rodziny zmarłego ubezpieczonego może ubiegać się o odszkodowanie. Do tej grupy zalicza się między innymi: małżonek, dzieci, dzieci przysposobione, dzieci drugiego małżonka. Ponadto warto pamiętać o obowiązywaniu następujących reguł w zakresie jednorazowego odszkodowania dla rodziny:
dzieci zmarłego ubezpieczonego mają prawo do odszkodowania,
dziecko zmarłego ubezpieczonego może otrzymać jednorazowe odszkodowanie.
zmarłego ubezpieczonego lub rencisty mogą ubiegać się o odszkodowanie.
To nie wszystkie świadczenia jakie przysługują pracownikowi. Może on się ubiegać również o:
zasiłek wyrównawczy – przeznaczone dla pracowników, których wynagrodzenie uległo zmniejszeniu w efekcie stałego lub długotrwałego uszczerbku.
renta z tytułu niezdolności do pracy,
dodatek pielęgnacyjny,
renta szkoleniowa,
renta rodzinna,
pokrycie finansowe leczenia stomatologicznego oraz szczepień ochronnych, a także nabycia przedmiotów ortopedycznych (wedle ustawy).
Długotrwały uszczerbek na zdrowiu to stan, w którym naruszenie sprawności organizmu powoduje upośledzenie czynności organizmu przez okres dłuższy niż 6 miesięcy, jednak istnieje możliwość poprawy stanu zdrowia. W przypadku długotrwałego uszczerbku na zdrowiu pracownik ma prawo ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej. Wysokość jednorazowego odszkodowania zależy od procentowego uszczerbku na zdrowiu, co jest dokładnie określone w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych.
Tytuł orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego jest jednym z kluczowych warunków, które uprawniają do otrzymania jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby zawodowej. W przypadku, gdy pracownik otrzyma takie orzeczenie, ma prawo do jednorazowego odszkodowania w wysokości 25 044 zł. Jest to istotne wsparcie finansowe dla osób, które z powodu choroby zawodowej nie są w stanie kontynuować pracy i wymagają pomocy w codziennym funkcjonowaniu. Kwota jednorazowego odszkodowania jest ustalana na podstawie przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych i ma na celu złagodzenie skutków finansowych wynikających z całkowitej niezdolności do pracy.
Wysokość odszkodowania za chorobę zawodową jest ustalana na podstawie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Pracownik, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku choroby zawodowej, ma prawo do jednorazowego odszkodowania.
Od 1 kwietnia 2024 r. do 31 marca 2025 r. obowiązują nowe, wyższe kwoty odszkodowań, określone w obwieszczeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 21 lutego 2024 r.:
128 799 zł dla małżonka lub dziecka zmarłego ubezpieczonego,
64 399 zł dla członka rodziny innego niż małżonek lub dziecko.
Warto podkreślić, że odszkodowanie za chorobę zawodową jest jednorazowe i nie może być przyznane więcej niż raz. Dlatego ważne jest, aby dokładnie udokumentować wszystkie aspekty związane z chorobą zawodową i jej wpływem na zdrowie pracownika.
Przeczytaj także: Odszkodowanie z ZUS za udar mózgu
