Obniżenie alimentów – jak złożyć pozew o obniżenie alimentów?

Obniżenie alimentów najczęściej może odbyć się przez drogę sądową, ale istnieją także inne możliwości. Czasami sytuacja ta następuje po zawarciu ugody przez obie strony. Jednak musi być to dobrowolna decyzja obojga rodziców, a taka sytuacja nie zachodzi często. Jak obniżyć alimenty? Co powinien zawierać pozew o obniżenie alimentów? Przydatne informacje znajdziesz w dalszej części artykułu.

Obniżenie alimentów – kiedy można składać pozew o obniżenie alimentów?

Aby było możliwe obniżenie alimentów, konieczne jest, aby był już wydany wyrok ustalający ich wysokość. Jeśli sąd wyznaczył już wysokość świadczenia, poprzez złożenie pozwu można ubiegać się o obniżenie wysokości alimentów. Kiedy jest to możliwe? Warunkiem dającym szansę na obniżenie alimentów jest udowodnienie przed sądem, że nastąpiło pogorszenie sytuacji materialnej i możliwości zarobkowych osoby zobowiązanej do płacenia alimentów lub kiedy sytuacja materialna osoby otrzymującej świadczenie alimentacyjne się poprawiła.

W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym znajdują się zapisy dotyczące świadczeń alimentacyjnych. Jest to m.in. Art. 135. [Zakres świadczeń alimentacyjnych]:

§ 1. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Natomiast odpowiednim przepisem uprawniającym do zmian obowiązku alimentacyjnego jest art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Art. 138. [Zmiana orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego]

W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Co oznacza zmiana stosunków w Art. 138?

„Stosunki” wspomniane w Art. 138 oznaczają okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych podstaw obowiązku alimentacyjnego oraz jego zakresu. Chodzi więc o zmiany stosunków w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (zazwyczaj chodzi tu o dziecko) do świadczeń alimentacyjnych i możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego (najczęściej rodzica). Do takich możliwości zarobkowych i majątkowych wlicza się nie tylko zarobki i dochody, które są w rzeczywistości uzyskiwane, ale także to, jakie dochody i zarobki mógłby i powinien pozyskiwać w przypadku należytej staranności i gospodarowania nimi, adekwatnie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

Jest to ważny aspekt, ponieważ przyjmuje się, że możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej nie są równoznaczne z rzeczywistymi zarobkami. W niektórych sytuacjach zalicza się do nich także zarobki, które zobowiązany mógłby uzyskać, lecz nie osiąga ich z powodów, których nie można usprawiedliwić. Należy jednak pamiętać, że zmiana stosunków musi mieć charakter trwały lub istotny, aby została uznana za podstawę do obniżenia alimentów. Trzeba pamiętać również o tym, że ta zmiana stosunków powinna nastąpić już po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty.

Kiedy można żądać zmiany orzeczenia sądu?

Zmiana orzeczenia może oznaczać trzy różne sytuacje: podwyższenie, obniżenie alimentów lub uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Do uchylenia obowiązku alimentacyjnego może dojść, kiedy uprawniony, czyli dziecko, uzyskuje zdolność do samodzielnego utrzymania się np. w wyniku podjęcia pracy. Co jednak ważne, taki obowiązek nie znika automatycznie, kiedy dziecko osiągnie pełnoletność. Zmianie ulega jedynie to, że świadczenia należy przekazywać do jego rąk.

Podwyższenie alimentów może zaistnieć, kiedy zwiększają się potrzeby dziecka uprawnionego do świadczeń lub kiedy możliwości zarobkowo-majątkowe ulegają pogorszeniu. Do obniżenia alimentów dochodzi, kiedy zmniejszają się potrzeby dziecka lub kiedy zmniejszają się możliwości zarobkowo-majątkowe rodzica zobowiązanego do świadczeń.

Obniżenie alimentów – jak obniżyć alimenty? Podstawy prawne

Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie, jednak obniżenie alimentów możliwe jest w przypadku zaistnienia zbieżnych przyczyn. Szczególnie często dzieje się tak, kiedy:

• dziecko, czyli uprawniony, wejdzie w posiadanie majątku, np. w drodze spadku lub darowizny, co oznaczać będzie zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego,
• otrzyma stypendium lub podejmie się zatrudnienia, nie tylko w przypadku umowy o pracę,
• obniżą się koszty związane z utrzymaniem dziecka, np. kiedy nastąpi rezygnacja z usług opiekunki, zajęć dodatkowych; kiedy obniżą się lub nastąpi całkowita likwidacja kosztów leczenia, rehabilitacji czy terapii,
• nastąpi zawarcie przez dziecko związku małżeńskiego, powodujące wyprzedzenie obowiązku alimentacyjnego rodzica przez małżonka,
• rodzicowi zobowiązanemu do świadczeń urodzi się kolejne dziecko; wszystkie dzieci są wobec prawa równe, więc w równym stopniu zarobki rodzica powinny być przeznaczane na nie,
• wkład rodzica w osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka wzrośnie, np. poprzez częstsze spotkania i kontakty z dzieckiem.

Dodatkowo wniosek o obniżenie alimentów można kierować ze względu na długotrwałe leczenie rodzica w wyniku wypadku lub choroby, szczególnie jeśli wymusza to konieczność ponoszenia kosztów leczenia lub rehabilitacji. Podobnie dzieje się w przypadku utraty lub zmniejszenia źródeł dochodu zobowiązanego rodzica, w tym przejście na emeryturę. Są to więc przypadki zmniejszenia możliwości zarobkowych zobowiązanego.

Nie każdy przypadek zmiany stosunków uzasadnia jednak obniżenie alimentów. Jeśli zobowiązany stracił pracę, np. w wyniku redukcji etatów lub zamknięcia firmy, w takim

Pozew o obniżenie alimentów – co powinien zawierać?

Aby pozew o obniżenie alimentów był poprawnie sporządzony, konieczne będzie umieszczenie w nim konkretnych informacji. Przede wszystkim, konieczne będzie dokładne opisanie sytuacji materialno-zarobkowej rodzica, czyli powodu, dla którego nastąpiło obniżenie możliwości rodzica do realizacji świadczeń alimentacyjnych lub informacja o poprawie sytuacji majątkowej uprawnionego (czyli dziecka).

Przydatne dokumenty

Pozew o obniżenie alimentów powinien też zawierać dokumenty, które zweryfikują np. zwolnienie z pracy, utratę płynności finansowej, zawieszenie działalności gospodarczej lub obniżenia zarobków. Przydatne będą też dokumenty, które udowodnią i pozwolą porównać sytuację zobowiązanego z czasu orzekania o obowiązku alimentacyjnym, a sytuacją teraźniejszą. Konieczne będzie wskazanie dotychczasowej wysokości alimentów oraz zaznaczenie, czy ten obowiązek alimentacyjny wynika z orzeczenia sądu, czy jest wynikiem umowy lub ugody zawartej z uprawnionym.

Wartość przedmiotu sporu

W sprawie o obniżenie alimentów konieczne jest również określenie wartości przedmiotu sporu. Jest to różnica między kwotą alimentów zasądzoną uprzednio a żądaną obecnie, za okres 12 miesięcy.

 

Co jeszcze powinien zawierać wniosek o obniżenie alimentów?

Do pozwu o obniżenia alimentów należy też zamieścić informację o tym, czy strony podjęły wcześniej próbę mediacji lub innego rozwiązania sporu – bez udziału sądu. Jeśli takich prób nie podjęto, należy wyjaśnić przyczyny ich niepodjęcia. Razem z pozwem można załączyć wniosek o zabezpieczenie roszczenia na czas trwania postępowania, dzięki czemu sąd ma możliwość obniżenia alimentów już na czas trwania procesu. Składając pozew o obniżenie alimentów, można się też domagać ich obniżenia z datą wsteczną.

Obniżenie alimentów – ile kosztuje?

Zgodnie z Art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, od pisma pozywającego pobierana jest opłata. Jej wysokość zależy od wartości przedmiotu sporu.

Art. 13. [Opłata stała ustalana według wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia; opłata stosunkowa]

1. W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:

1) do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;

2) ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;

3) ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;

4) ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;

5) ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;

6) ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;

7) ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.

2. W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.

Zobacz też artykuł o zmianie legislacyjnej, która umożliwiła łatwiejsze ściąganie alimentów.