Odszkodowanie za nękanie – co grozi za uporczywe nękanie innej osoby?

Odszkodowanie za nękanie może przysługiwać ofiarom tego przestępstwa.  Przemoc może występować w różnych formach, nie tylko fizycznej, ale również psychicznej. Jedną z form takiej przemocy jest właśnie nękanie, czyli naruszanie prywatności i wzbudzanie poczucia zagrożenia u drugiej osoby. Dowiedz się, czym dokładnie jest nękanie i jakie odszkodowanie przysługuje za nękanie!

Czym jest nękanie?

Nękanie, znane również jako mobbing lub zastraszanie, to działania lub zachowania powtarzające się, agresywne, negatywne lub szkodliwe. Są one wymierzone w jedną osobę przez inną lub grupę osób. Najczęściej występuje w miejscu pracy, szkole, online lub w innych społecznych środowiskach. Kodeks karny nie wprowadza dokładnej definicji nękania, jednak określa okoliczności współistniejące:

Art.  190a.  [Uporczywe nękanie. Kradzież tożsamości]

§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lu b istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Kluczowym w tej regulacji jest fakt wzbudzania poczucia zagrożenia, poniżenia lub udręczenia u ofiary. Co ważne, dotyczy to również sytuacji, w której sprawca u osoby jej najbliższej wzbudza takie odczucia. Współczesna rzeczywistość przyniosła ze sobą nowe wyzwania i zagrożenia, w tym nękanie w przestrzeni wirtualnej, która daje pozorną anonimowość użytkownikom. Nękanie, znane również jako mobbing lub stalking, jest naruszeniem praw jednostki do bezpieczeństwa, godności i prywatności. Dla ofiar jest to traumatyczne doświadczenie, które może prowadzić do poważnych konsekwencji fizycznych i psychicznych. W odpowiedzi na te zagrożenia prawodawstwa wielu krajów uznają nękanie za przestępstwo, a ofiary mogą dochodzić swoich roszczeń poprzez odszkodowania.

Nękanie a stalking

Stalking to angielskie słowo, którego znaczenie to właśnie uporczywe nękanie drugiej osoby. Stalking jest określany jako niepożądane i uporczywe śledzenie osoby (ofiary) zarówno w świecie fizycznym, jak i wirtualnym. Objawia się to poprzez nieustanne kontaktowanie się z nią wbrew jej woli, wysyłanie natrętnych wiadomości, formułowanie gróźb, niechcianych propozycji lub deklaracji. Często stalkujący nachodzi także rodziny i bliskich osoby prześladowanej.

Przestępstwo stalkingu, czyli uporczywe nękanie, musi spełniać kluczowy aspekt – uporczywość. Oznacza to, że nie jest to jednorazowe działanie, ale musi trwać przez określony czas. W orzecznictwie podkreśla się, że stalking powinien być charakteryzowany przez:

1. Złą wolę – oznacza to, że osoba nękająca ma złe intencje i dąży do zadawania szkody ofierze.
2. Nieustępliwość – oznacza, że osoba nękająca nie ustępuje w swoich działaniach i kontynuuje nękanie pomimo próśb lub zakazów ofiary.
3. Złośliwość – oznacza, że osoba nękająca działa w sposób złośliwy i celowo wyrządza krzywdę ofierze.

Te cechy są istotne w identyfikacji i rozpatrywaniu przypadków stalkingu, ponieważ wskazują na uporczywy charakter i zamiary sprawcy, które mogą być szczególnie traumatyczne dla ofiary.

Formy nękania, czyli co może powodować uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia

Nękanie może przybierać różne formy, włączając w to nękanie przez internet, obmawianie, wysyłanie niechcianych wiadomości, nachodzenie czy stosowanie gróźb i szantażu. Bez względu na formę, celem nękającego jest zaszkodzenie psychiczne i emocjonalne ofierze, a także zmuszenie jej do uczestniczenia w niewłaściwych interakcjach. Ofiary nękania często czują się bezradne i zrozpaczone. Dlatego kluczowe jest, aby zapewnić im odpowiednią ochronę i wsparcie, dzięki któremu będą mogły podjąć walkę z nękaniem.

Przykładów nękania jest naprawdę wiele. Może to być m.in.

1. Uporczywe i nachalne wydzwanianie, szczególnie w godzinach nocnych.
2. Wysyłanie niechcianych listów, SMS-ów, e-maili oraz stosowanie innych form cyberstalkingu.
3. Pozostawianie wiadomości pod drzwiami mieszkania ofiary lub na poczcie głosowej bez zgody lub wbrew jej woli.
4. Dostarczanie ofierze niepożądanych kwiatów, prezentów o charakterze obraźliwym, romantycznym lub deprymująco kosztownych.
5. Natrętne składanie propozycji spotkań, wspólnych wyjazdów i oferowanie propozycji seksualnych wbrew woli ofiary.
6. Śledzenie, podążanie za ofiarą, a nawet wynajmowanie prywatnych detektywów do monitorowania jej ruchów.
7. Obserwowanie i podglądanie ofiary, przebywanie w okolicy miejsca jej zamieszkania lub pracy, oraz oczekiwanie na nią w miejscach jej codziennej aktywności.
8. Nawiązywanie kontaktu z ofiarą za pośrednictwem wspólnych znajomych, rodziny, a nawet dzieci, aby zdobyć informacje o jej życiu prywatnym.
9. Nielegalne założenie podsłuchu telefonicznego, przeszukiwanie prywatnych notatek, korespondencji i śmieci ofiary w celu pozyskania informacji o niej.
10. Wdzieranie się do mieszkania ofiary, aby zabierać jej osobiste rzeczy lub pozostawianie dowodów swojej obecności w celu zastraszenia.

Inne przykłady

1. Nielegalne fotografowanie i nagrywanie prywatnych momentów z życia ofiary za pomocą aparatu fotograficznego lub sprzętu audio-wideo.
2. Podszywanie się pod ofiarę, na przykład poprzez składanie zamówień w jej imieniu lub wysyłanie jej fałszywych listów i informacji.
3. Manipulowanie ofiarą, w tym grożenie wszczęciem postępowania karnego, groźby samobójstwa lub próby wymuszenia na niej określonych zachowań i kontaktu ze stalkerem.
4. Upokarzanie i poniżanie ofiary, manipulowanie jej przyjaciółmi i rodziną w celu odwrócenia ich od niej.
5. Zaczepianie ofiary w miejscach publicznych, aby ją zastraszyć lub zakłócić jej spokój.
6. Wandalizm i uszkodzenia mienia ofiary, na przykład zarysowanie lub stłuczenie jej samochodu lub miejsca zamieszkania.
7. Szantaż emocjonalny lub ekonomiczny, a także wyrządzanie szkody zwierzętom domowym ofiary.
8. Groźby, w tym groźby uszkodzenia ciała lub groźby śmierci, aby zastraszyć ofiarę.
9. Przemoc fizyczna i trzymanie ostro zaostrzonych narzędzi w celu zastraszenia ofiary.
10. Akty wandalizmu i uszkodzenia mienia ofiary, np. zarysowania lub stłuczenia, w celu zastraszenia.
11. Wykrzykiwanie obelg w miejscach publicznych w obecności ofiary, takich jak okolice jej pracy lub miejsca zamieszkania.

Zobacz też nasz artykuł o naruszeniu miru domowego.

Kiedy można wnosić o odszkodowanie za nękanie?

Niestety, ubieganie się o uzyskanie zadośćuczynienia za uporczywe nękanie nie jest łatwym ani szybkim procesem. Najpierw ofiara musi złożyć wniosek o podjęcie działań w celu ścigania sprawcy. Następnie odbywa się sprawa w sądzie o przestępstwo z art. 190 kodeksu karnego, na której należy udowodnić, że przez określone działanie sprawca wzbudził w innej osobie „uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie naruszył jej prywatność”.

Ocena poczucia zagrożenia nie jest łatwa, ponieważ prawo wskazuje zarówno kryterium subiektywne w postaci poczucia zagrożenia odczucie lęku i osaczenia osoby doświadczanej nękaniem, jak i obiektywnym, podkreślając to, że poczucie zagrożenia musi być uzasadnione okolicznościami.

Odszkodowanie za nękanie – co jest istotne?

Dlatego w procesie o nękanie sąd musi skupić się nie tylko na subiektywnych odczuciach osoby pokrzywdzonej, ale także wziąć pod uwagę wszelkie czynniki i okoliczności, aby zobiektywizować sytuację pokrzywdzonego. Sąd dokonuje oceny m.in. na podstawie opinii lekarskich lub innych dowodów, które mogą potwierdzić pogorszenie zdrowia czy naruszenie dóbr osobistych. Jedynie w sytuacji, kiedy możliwe jest udowodnienie nękania w sądzie, a sprawcy zostanie postawiony zarzut, można ubiegać się o odszkodowanie.

Warto pamiętać, że jeśli w toku postępowania karnego nie zostanie orzeczone zadośćuczynienie, pokrzywdzony może wystąpić z powództwem cywilnym o zasądzenie rekompensaty. Natomiast wniosek pokrzywdzonego o przyznanie zadośćuczynienia, zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej, powinien zostać złożony najpóźniej do zakończenia przewodu sądowego.

Odszkodowanie za nękanie na wniosek pokrzywdzonego

Wniosek o odszkodowanie za stalking powinien zostać sformułowany zgodnie z procedurami stosowanymi w dokumentach procesowych. Można go złożyć podczas głównej rozprawy dotyczącej sprawy stalkingu. Wysokość rekompensaty zależy od czasu trwania uciążliwego nękania oraz rodzaju szkody wyrządzonej ofierze przez stalkera.

Podczas rozpatrywania wniosku brane są pod uwagę następujące kryteria:

1. Rodzaj naruszonego dobra.
2. Zakres doznanych krzywd.
3. Stopień i nasilenie nękania.
4. Skutki działań stalkera oraz ich nieodwracalność.

Kwota odszkodowania może sięgać nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Czy nękanie podlega karze pozbawienia wolności?

Kary, jakie grożą sprawcy, różnią się w zależności od sytuacji i konsekwencji nękania. Wiele czynników składa się na wyrok sądu cywilnego: stopień winy sprawcy, rodzaj naruszonego dobra, rozmiar doznanych krzywd, intensywność i okres trwania nękania, skutki działania stalkera (sprawcy) oraz ich nieodwracalność.

Za podstawowe formy przestępstwa stalkingu przewiduje się karę od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Obejmuje to różnorodne sankcje, co pozwala sądowi na uwzględnienie wszystkich okoliczności sprawy i na dostosowanie orzeczenia do indywidualnych przypadków. Natomiast w przypadku poważnych konsekwencji nękania, z tego samego artykułu Kodeksu karnego dowiadujemy się, że sprawcy grozi:

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub  2, czyli za uporczywe nękanie lub kradzież tożsamości, dokonuje się na wniosek pokrzywdzonego. Musi więc sam złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Jednak w przypadku targnięcia się pokrzywdzonego na własne życie, ściganie przestępstwa następuje z urzędu.

Sprawdź też, jakie odszkodowanie przysługuje za podrobienie podpisu: https://adwokatspiewak.pl/odszkodowanie-za-podrobienie-podpisu/.