Bezpodstawne wezwanie karetki lub policji stanowią w polskim prawie wykroczenia. Zawarcie tego typu przepisów ma na celu zmniejszenie liczby nieuzasadnionych wezwań. Przyczyną jest chęć zapobiegnięcia sytuacjom, kiedy karetka czy policja będą potrzebne na danym miejscu, natomiast pojazd będzie gdzie indziej, wezwany do nieuzasadnionego przypadku. Kiedy pogotowie odmawia przyjazdu? Jaka obowiązuje kara za nieuzasadnione wezwanie karetki? W poniższym artykule sprawdzamy, co może grozić za nieuzasadnione wezwanie karetki lub policji. Weryfikujemy również, w jakich sytuacjach mamy do czynienia z tego rodzaju zdarzeniem.
Nieuzasadnione wezwanie karetki to poważny problem, który wpływa nie tylko na efektywność systemu ratownictwa medycznego, ale również na bezpieczeństwo osób faktycznie potrzebujących pomocy. Każde niepotrzebne wyjazd zespołu ratownictwa medycznego oznacza mniejsze zasoby dostępne dla prawdziwych nagłych przypadków. Dlatego polskie prawo przewiduje sankcje dla osób, które świadomie lub nieświadomie wzywają pogotowie bez uzasadnionej przyczyny. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nieuzasadnione wezwanie pogotowia traktowane jest jako wykroczenie. Szerzej mówi o tym Art. 66 Kodeksu wykroczeń:
Art. 66. [Wywołanie fałszywego alarmu]
§ 1. Kto:
1) chcąc wywołać niepotrzebną czynność, fałszywą informacją lub w inny sposób wprowadza w błąd instytucję użyteczności publicznej albo organ ochrony bezpieczeństwa, porządku publicznego lub zdrowia,
2) umyślnie, bez uzasadnionej przyczyny, blokuje telefoniczny numer alarmowy, utrudniając prawidłowe funkcjonowanie centrum powiadamiania ratunkowego podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny do 1500 zł.
§ 2. Jeżeli wykroczenie spowodowało niepotrzebną czynność, można orzec nawiązkę do wysokości 1000 złotych.
Osoba, która chcąc wywołać niepotrzebną czynność, fałszywą informacją lub w inny sposób wprowadza w błąd instytucję użyteczności publicznej, organ ochrony bezpieczeństwa lub porządku publicznego, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny do 1500 zł. Ponadto blokowanie telefonicznego numeru alarmowego lub utrudnianie prawidłowego funkcjonowania centrum powiadamiania ratunkowego również jest karalne. W praktyce oznacza to, że osoba, która nieuzasadnionym wezwaniem karetki powoduje niepotrzebny wyjazd zespołu ratownictwa medycznego, może zostać ukarana mandatem lub nawet postawiona przed sądem wniosku o ukaranie sprawcy wykroczenia.
Warto podkreślić, że odpowiedzialność prawna dotyczy zarówno świadomego działania (np. celowego wprowadzenia w błąd), jak i sytuacji, gdy osoba nie posiada wystarczającej wiedzy, aby prawidłowo ocenić stan zdrowia, a mimo to decyduje się na wezwanie karetki bez uzasadnionej przyczyny. W przypadku podejrzenia nieuzasadnionego wezwania, zespół ratownictwa medycznego na miejscu zdarzenia może ocenić zasadność wezwania. Jeśli stwierdzi, że wezwanie było niepotrzebne, ma prawo zawiadomić policję, która może nałożyć na wzywającego mandat lub skierować sprawę do sądu. Takie działania mają na celu ograniczenie liczby nieuzasadnionych wyjazdów i zapewnienie sprawnego funkcjonowania systemu ratownictwa medycznego.
Mandaty za nieuzasadnione wezwanie karetki wystawia przede wszystkim policja, która może zostać wezwana na miejsce zdarzenia przez zespół ratownictwa medycznego. Po przybyciu na miejsce policjanci dokonują oceny sytuacji i, jeśli stwierdzą, że wezwanie było bezpodstawne, mają prawo nałożyć mandat karny na osobę, która zgłosiła nieuzasadnione wezwanie. W przypadku poważniejszych naruszeń lub gdy sprawca nie zgadza się z mandatem, sprawa może zostać skierowana do sądu, który rozpatruje wniosek o ukaranie sprawcy wykroczenia.
Dyspozytor medyczny może odmówić przyjazdu karetki pogotowia, jeśli uzna, że stan zdrowia osoby wzywającej nie dotyczy nagłego zagrożenia zdrowotnego lub bezpośredniego zagrożenia życia. Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego to sytuacja, w której występuje nagłe lub w krótkim czasie pojawiające się pogorszenie stanu zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu, uszkodzenie ciała lub utrata życia. W takich przypadkach konieczne jest podjęcie natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych. Decyzję o wysłaniu zespołu ratownictwa medycznego podejmuje dyspozytor na podstawie informacji uzyskanych podczas rozmowy telefonicznej.
Jeśli dyspozytor oceni, że sytuacja nie wymaga interwencji zespołu ratowniczego, może odmówić wysłania karetki, jednocześnie wskazując alternatywne formy pomocy, takie jak skierowanie do najbliższego szpitalnego oddziału ratunkowego, punktu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej lub poradni specjalistycznej. Warto pamiętać, że odmowa przyjazdu karetki nie oznacza braku pomocy medycznej i ma na celu racjonalne wykorzystanie zasobów państwowego ratownictwa medycznego. W sytuacjach, które nie spełniają kryteriów nagłego zagrożenia, pacjent może otrzymać niezbędną pomoc w innych placówkach medycznych.
Dowiedz się również, kiedy i jak można wnioskować o przymusowe leczenie psychiatryczne.
W przypadku, gdy odmowa przyjazdu karetki skutkuje poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, pacjent lub jego bliscy mogą zwrócić się o pomoc do Biura Rzecznika Praw Pacjenta, które zajmuje się ochroną praw pacjentów i może podjąć odpowiednie działania w celu wyjaśnienia sytuacji. Na stronie Rzecznika Praw Pacjenta umieszczono informacje dotyczące wezwania zespołu ratunkowego i dotyczących tego kwestii.
W przypadku gdy osoba wzywająca nie zgadza się z decyzją dyspozytora, istnieje możliwość złożenia skargi lub prośby o wyjaśnienie do Dyżurnego Lekarza Koordynatora Ratownictwa Medycznego, lub do dyrektora Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego. Takie działania pozwalają na weryfikację zasadności odmowy oraz ochronę praw pacjenta. Odmowa przyjazdu karetki może również nastąpić w sytuacjach, gdy wezwanie dotyczy osób nietrzeźwych, które same nie znajdują się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. W takich przypadkach wezwanie karetki jest uznawane za nieuzasadnione, chyba że występują objawy pogarszania zdrowia, które stanowią bezpośrednie zagrożenie życia.
Sprawdź także: Co grozi za potrącenie pieszego z jego winy lub z winy kierowcy?
Wezwanie karetki do osoby znajdującej się pod wpływem alkoholu samo w sobie nie jest podstawą do nałożenia opłaty czy kary. Jednak sytuacja komplikuje się, gdy wezwanie jest nieuzasadnione, czyli gdy osoba nietrzeźwa nie wykazuje objawów stanu nagłego zagrożenia zdrowotnego, a mimo to angażuje służby ratunkowe. W takich przypadkach wezwanie karetki może zostać uznane za nieuzasadnione wezwanie pogotowia, co zgodnie z Kodeksem wykroczeń może skutkować nałożeniem grzywny do 1500 zł, ograniczeniem wolności lub nawet karą aresztu.
Warto podkreślić, że samo bycie pod wpływem alkoholu nie jest przesłanką do wezwania zespołu ratownictwa medycznego. Natomiast jeśli osoba nietrzeźwa doznała poważnego urazu, zatrucia lub występują u niej objawy pogarszania zdrowia, które mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia, wezwanie karetki jest jak najbardziej uzasadnione i nie podlega karze. Dyspozytor medyczny podczas rozmowy stara się dokładnie ustalić stan osoby potrzebującej pomocy, zadając szczegółowe pytania dotyczące objawów, co pozwala na właściwą ocenę sytuacji.
W praktyce często zdarza się, że osoby nietrzeźwe lub ich bliscy wzywają karetkę z powodu obaw o zdrowie, jednak bez występowania objawów alarmujących. W takich sytuacjach dyspozytor może odmówić wysłania zespołu ratownictwa medycznego, wskazując alternatywne formy pomocy lub placówki, w których można uzyskać wsparcie medyczne. Jeśli mimo to osoba wzywająca uporczywie domaga się przyjazdu karetki bez uzasadnionej przyczyny, może to zostać zakwalifikowane jako blokowanie numeru alarmowego lub nieuzasadnione wezwanie karetki, co niesie ze sobą konsekwencje prawne.
Dowiedz się, na czym polega zamiar bezpośredni i czym różni się od zamiaru ewentualnego.
Poza sytuacjami takimi jak zawał serca czy udar mózgu stan zagrożenia życia lub zdrowia może mieć również podłoże psychiczne i być następstwem choroby psychicznej, lub kryzysu psychicznego. W sytuacji, gdy taka osoba stwarza zagrożenie dla siebie lub innych, wezwanie karetki jest konieczne. Jeśli stan, w jakim znajduje się osoba chora psychicznie, zagraża jej zdrowiu lub życiu, wzywamy karetkę podobnie jak w każdym innym przypadku.
Jeśli osoba chora zachowuje się agresywnie, powinniśmy zadbać o własne bezpieczeństwo. Należy również zapobiec wykonywaniu przez chorego czynności, które mogą być niebezpieczne dla niego oraz innych osób w otoczeniu. Jeżeli osoba chora psychicznie nie chce spełniać wydawanych poleceń bądź zachowuje się agresywnie, ratownicy mogą skorzystać ze środków przymusu bezpośredniego. Jak wskazano w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, do środków przymusu bezpośredniego zalicza się:
Pod pojęciem przytrzymania rozumie się unieruchomienie danej osoby przy pomocy siły fizycznej. Unieruchomienie oznacza obezwładnienie np. z pomocą kaftana bezpieczeństwa, prześcieradeł czy innych przedmiotów. Izolacja natomiast polega na umieszczeniu osoby chorej samotnie. Osoba ta powinna jednak przebywać w odpowiednio przystosowanym do tego pomieszczeniu. Ma to na celu zapobiegnięcie sytuacji, kiedy mogłaby zrobić sobie krzywdę.
Przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami psychicznymi można zastosować jedynie w pewnych okolicznościach. Jest to dozwolone wtedy, kiedy stanowią zagrożenia dla zdrowia lub życia swojego, lub innych osób. Dopuszcza się użycie przymusu również kiedy osoby chore niszczą przedmioty w swoim otoczeniu. Każdy przypadek zastosowania środków przymusu bezpośredniego powinien zostać zanotowany w prowadzonej dokumentacji medycznej.
Niektórzy podkreślają, że regulacje związane z karami za nieuzasadnione wezwanie karetki mogą prowadzić do wzrostu ryzyka spowodowanego niechęcią udzielenia pomocy osobom, które faktycznie jej potrzebują. Zagrożenie karą może wpłynąć na decyzję, czy wezwać karetkę, czy nie. Karanie osób praktykujących nieuzasadnione wezwanie karetki argumentuje się ograniczoną liczbą karetek. To z kolei prowadzi do dylematu, czy funkcjonujące przepisy prawne mają przyczyniać się do zmniejszenia prawdopodobieństwa nieudzielenia pomocy osobom, które faktycznie jej potrzebują.
W takich okolicznościach należy wziąć pod uwagę fakt, że możliwe są sytuacje takie jak nieuzasadnione wezwanie karetki i udzielenie świadczenia osobom ich niepotrzebujących. Drugą z możliwości braną pod uwagę przy tworzeniu przepisów prawnych jest sytuacja, kiedy to zmniejszone jest prawdopodobieństwo udzielenia świadczenia osobie, która go nie potrzebuje. Jednocześnie występuje ryzyko, że pomocy nie udzieli się temu, kto faktycznie jej potrzebuje.
Przeczytaj: Tymczasowe aresztowanie – na czym polega areszt tymczasowy?
