Kodeks Cywilny dotychczas nie przewidywał szczególnych przywilejów ani ochrony dla kupujących przedsiębiorców w transakcjach z drugim przedsiębiorcą – transakcje business to business (B2B). Umowy między przedsiębiorcami mogły być kształtowane dowolnie, nie uwzględniały dodatkowej ochrony dla strony kupującej, będącej w tej transakcji konsumentem, który w zwykłych transakcjach jest objęty ochroną konsumencką. W czerwcu tego roku wejdą jednak przepisy, które takie same uprawnienia przyznają przedsiębiorcom prowadzącym jednoosobowe działalności gospodarcze.
Zgodnie z definicją zamieszczoną w art.431 kodeksu cywilnego, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Natomiast art. 221 przybliża definicję konsumenta, który jest osobą fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Podstawową różnicą między tymi podmiotami jest fakt, iż konsumentem może być jedynie osoba fizyczna, a przedsiębiorcą może być także osoba prawna. Jednakże w polskim systemie prawnym przedsiębiorca w tym zestawieniu jest podmiotem silniejszym, bardziej doświadczonym w transakcjach z konsumentami, więc istnieją przesłanki do nowelizacji przepisów dotyczących ochrony konsumentów w tych relacjach.
Konsument jest słabszym podmiotem prawa cywilnego z tego tytułu, że to przedsiębiorca jest podmiotem lepiej zorganizowanym, bardziej doświadczonym i posiadającym większy kapitał. Na podstawie obecnych przepisów każdy konsument otrzymuje szerokie możliwości dochodzenia swoich praw w związku z wadą fizyczną lub prawną zakupionego towaru. Konsument jest osobą fizyczną zakupującą towar na własny użytek.
Przedsiębiorca tj. osoba która dany towar kupi na fakturę po to by odliczyć sobie podatek VAT, nawet jeśli nie ma zielonego pojęcia o szczegółach działania danej branży (np. lekarz kupujący do prywatnego gabinetu ekspres do kawy dla pacjentów) do tej pory traktowany był jak specjalista również od ekspresów do kawy, co skutkowało m.in. możliwością wyłączenia odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi. Dodatkowo, również w innych aspektach w stosunku do konsumenta mógł korzystać z ochrony w tylko ograniczonym zakresie. Zmiany, które wejdą w życie z dniem 1 czerwca 2020r. zwiększą ochronę konsumencką, obejmując nią również wybraną grupę przedsiębiorców. Inicjatywa ma na celu poszerzenie ochrony osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą w transakcjach B2B – business to business, czyli w transakcjach z innymi przedsiębiorcami, z założenia, większymi od nich samych. Do kodeksu cywilnego zostaną wprowadzone nowe przepisy – art. 5564, 5565 i 5765 , które wprowadzą rozróżnienie na dwa typy transakcji. Transakcje zawodowe, czyli takie, które w relacji B2B stanowić będą kategorię związaną z zakupem usług/ produktów, bezpośrednio potrzebnych do prowadzenia działalności gospodarczej i immanentnie z nią związanych (jak np. zakup leków do apteki). Z kolei transakcje niezawodowe, obejmować będą produkty niewiążące się bezpośrednio z prowadzeniem działalności gospodarczej przez stronę kupującą (np. kafelki do wyłożenia podłogi w aptece). W ich przypadku jedna ze stron traktowana będzie na równi z konsumentem, a co za tym idzie przysługiwać jej będzie podobna ochrona.
Przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z takiej ochrony jaką obejmowani są konsumenci w zakresie rękojmi za wady, klauzul niedozwolonych, jak i w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość, lub poza lokalem przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorca, aby mógł cieszyć się taką samą ochroną prawną jaka przypada konsumentowi, musi spełnić dwa warunki. Musi być osobą fizyczną, prowadzącą indywidualnie działalność gospodarczą, która jest zarejestrowana w Ewidencji Działalności Gospodarczej prowadzonej przez urząd gminy. Ponadto, musi dokonywać czynności prawnych niezwiązanych bezpośrednio z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą.
Przedsiębiorca traktowany jako konsument zyska gwarancję zakazu zamieszczania klauzul abuzywnych, czyli takich, które są niedozwolone w umowach z konsumentami. Ponadto, otrzyma szersze prawo rękojmi, gdyż obejmie go domniemanie istnienia wady fizycznej w momencie wydania rzeczy – jeżeli wada została stwierdzona w ciągu roku od wydania rzeczy. Jednocześnie, jeśli sprzedawca nie poinformuje o prawie odstąpienia od umowy, konsument stosownie do sytuacji może odstąpić od umowy zawartej poza lokalem, w terminie 14 dni lub nawet 12 miesięcy.
Przedsiębiorca traktowany jako konsument nie będzie mógł się ubiegać o pomoc u Rzeczników Konsumenta ani też u Prezesa OUKiK, gdyż te instytucje wciąż pozostaną bowiem wyłącznie do dyspozycji konsumentów w rozumieniu kodeksu cywilnego. Umowy, które będą obejmować transakcje niezawodowe w relacjach B2B nie będą mogły być już dowolnie regulowane, co niekiedy może być dla stron uciążliwe.
Wprowadzone zmiany będą wiązały się z upoważnieniem sprzedawców do aktualizacji prowadzonej przez nich działalności – również przez sklepy internetowe. Tacy przedsiębiorcy będą musieli zaktualizować regulaminy, ponadto obowiązkowo zachowując obowiązki informacyjne dla ,,nowych’’ konsumentów, informując ich między innymi o prawie odstąpienia przez nich od umowy, co dotychczas w relacji B2B nie było wymagane. Ocena tego, czy zakup ma charakter zawodowy, czy też nie, będzie dokonywana głównie na podstawie wpisu do CEIDG. Tam bowiem każdy może dokonać weryfikacji przedsiębiorcy w zakresie przedmiotu prowadzonej działalności, czyli PKD.
