W niniejszym artykule odniesiemy się do kwestii wpływu wprowadzonych niedawno zmian legislacyjnych, mających na celu ułatwienie ściągania alimentów, na faktyczną możliwość odzyskania rzeczonego długu alimentacyjnego.
Zmiany z 23 marca 2017 roku
Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów wprowadziła istotną zmianę w art. 209 k.k. poprzez dodanie do rzeczonego przepisu paragrafu 4, który stanowi, że zapłata całej zaległości alimentacyjnej w ciągu 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego, powoduje wyłączenie karalności. Polega to na tym, że prokurator umorzy postępowanie toczące się wobec osoby z zaległościami alimentacyjnymi, jeśli ta osoba spłaci rzeczone zaległości w terminie 30 dni od daty pierwszego przesłuchania. Przedmiotowa norma sprawia, że wielu dłużników posiadających zaległe alimenty, decyduje się na spłatę długów, gdyż gwarantuje im to pozostanie osobami niekaranymi. Co więcej rzeczony przepis nie pozostawia organowi prowadzącemu postępowanie luzu decyzyjnego w kwestii umorzenia toczącego się dochodzenia. Prowadzący postępowanie jest zobowiązany do umorzenia, jeśli dana osoba spełni całości ciążącego na nim świadczenia. Przepis ten nie nakłada również na pokrzywdzonego żadnego obowiązku zgłoszenia, że domaga się on spłaty powstałego długu, gdyż inicjatywa pozostaje po stronie dłużnika. Co ważne, bez znaczenia pozostaje również sposób spłaty powstałego zadłużenia alimentacyjnego. Powinna ona jednak zostać odpowiednio udokumentowana, aby możliwe było udowodnienie uiszczenia zaległości przed prowadzącym postępowanie.
Co zrobić, gdy podejrzany nie zdecyduje się na spłatę zadłużenia?
W sytuacji w której podejrzany nie zdecyduje się jednak na spłatę powstałego zadłużenia, prokurator przesyła akt oskarżenia do Sądu. Pokrzywdzony winien wtedy złożyć wniosek z art. 46 § 1 k.k. o naprawienie szkody, która określana jest na podstawie wysokości zaległości alimentacyjnej. Wniosek ten, w myśl art. 49a k.p.k., powinien zostać złożony aż do zamknięcia przewodu sądowego na rozprawie głównej. Jeżeli zostaną spełnione wymienione wyżej wymagania, Sąd zobowiązany jest, w sytuacji skazania dłużnika, zasądzić również odszkodowanie na rzecz pokrzywdzonego.
Biorąc pod uwagę przedstawione instytucje prawa karnego, można dojść do wniosku, że uprawnieni do dochodzenia zaległości alimentacyjnych będą dużo częściej z nich korzystać zamiast wybierać drogę cywilną.
